Bệnh Alzheimer là một dạng rối loạn thoái hóa thần kinh phổ biến, gây suy giảm trí nhớ và ảnh hưởng đến chức năng nhận thức. Nhiều người thắc mắc https://yangmiwa.com/benh-alzheimer-co-di-truyen-khong/ và nếu có, nguy cơ mắc bệnh là bao nhiêu? Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu mối liên hệ giữa Alzheimer và yếu tố di truyền, đồng thời đưa ra các phương pháp giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ngay từ sớm. 1. Bệnh Alzheimer Có Di Truyền Không? Câu trả lời là có, nhưng mức độ di truyền của bệnh phụ thuộc vào loại Alzheimer mà người bệnh mắc phải. Các nghiên cứu cho thấy có hai dạng Alzheimer chính: 1.1. Alzheimer Di Truyền (Alzheimer Gia Đình - Familial Alzheimer’s Disease - FAD) Đây là dạng Alzheimer hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 1 - 5% tổng số ca bệnh. Người mắc Alzheimer di truyền thường phát triển bệnh sớm, từ 30 – 60 tuổi. Bệnh có liên quan đến đột biến gen hiếm gặp như APP, PSEN1, PSEN2, làm gia tăng tích tụ mảng beta-amyloid trong não. Nếu một người có cha hoặc mẹ mắc Alzheimer di truyền, nguy cơ họ mắc bệnh có thể lên đến 50%. 1.2. Alzheimer Không Do Di Truyền (Sporadic Alzheimer’s Disease - SAD) Đây là dạng Alzheimer phổ biến nhất, chiếm 95 - 99% tổng số ca bệnh. Bệnh thường khởi phát sau 65 tuổi và không có nguyên nhân di truyền rõ ràng. Yếu tố di truyền vẫn đóng một vai trò nhất định nhưng không phải nguyên nhân chính gây bệnh. 2. Yếu Tố Di Truyền Và Nguy Cơ Mắc Alzheimer Ngay cả trong trường hợp Alzheimer không di truyền trực tiếp, vẫn có một số gen làm tăng nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là gen APOE-e4. 2.1. Gen APOE-e4 – Yếu Tố Nguy Cơ Hàng Đầu Gen APOE (Apolipoprotein E) có ba biến thể chính: APOE-e2, APOE-e3 và APOE-e4. Những người mang APOE-e4 có nguy cơ mắc Alzheimer cao hơn so với những người có APOE-e2 hoặc APOE-e3. Nếu mang 1 bản sao APOE-e4 (từ cha hoặc mẹ), nguy cơ mắc bệnh tăng gấp 2 – 3 lần. Nếu mang 2 bản sao APOE-e4 (từ cả cha và mẹ), nguy cơ mắc bệnh có thể cao gấp 10 lần so với người không mang gen này. Tuy nhiên, không phải ai mang APOE-e4 cũng mắc Alzheimer, vì yếu tố môi trường và lối sống cũng ảnh hưởng đến nguy cơ phát bệnh. 3. Nếu Gia Đình Có Người Mắc Alzheimer, Bạn Cần Làm Gì? Nếu trong gia đình có người mắc Alzheimer, đặc biệt là dạng di truyền, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa từ sớm để giảm nguy cơ mắc bệnh. 3.1. Xét Nghiệm Gen Để Xác Định Nguy Cơ Những người có tiền sử gia đình mắc Alzheimer có thể làm xét nghiệm gen để kiểm tra đột biến APP, PSEN1, PSEN2 hoặc APOE-e4. Xét nghiệm gen không phải là cách chắc chắn để xác định bạn có mắc Alzheimer hay không, nhưng có thể giúp bạn đánh giá nguy cơ và có biện pháp phòng ngừa phù hợp. 3.2. Thực Hiện Lối Sống Lành Mạnh Để Giảm Nguy Cơ Dù có mang gen di truyền hay không, bạn vẫn có thể chủ động bảo vệ não bộ bằng cách áp dụng một lối sống lành mạnh. Dinh Dưỡng Hỗ Trợ Não Bộ Ăn nhiều thực phẩm giàu Omega-3 như cá hồi, hạt óc chó giúp bảo vệ tế bào thần kinh. Bổ sung chất chống oxy hóa từ trái cây, rau xanh, trà xanh giúp giảm viêm và ngăn ngừa lão hóa não. Hạn chế đường và thực phẩm chế biến sẵn, vì chúng làm tăng nguy cơ mắc Alzheimer. Rèn Luyện Trí Não Thường Xuyên Học một kỹ năng mới như ngoại ngữ, chơi nhạc cụ để kích thích kết nối thần kinh. Chơi các trò chơi trí tuệ như Sudoku, cờ vua để cải thiện trí nhớ. Đọc sách, tham gia các câu lạc bộ trí tuệ để duy trì tư duy linh hoạt. Tập Thể Dục Để Cải Thiện Tuần Hoàn Máu Não Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp tăng cường lưu thông máu lên não. Các bài tập tốt cho não bộ gồm đi bộ nhanh, bơi lội, yoga, thiền. Ngủ Đủ Giấc Và Kiểm Soát Căng Thẳng Ngủ đủ 7 - 9 tiếng mỗi đêm để giúp não bộ phục hồi và loại bỏ độc tố. Thực hành thiền, yoga hoặc tập thở sâu giúp giảm căng thẳng, hạn chế tổn thương thần kinh. Kiểm Soát Huyết Áp, Đường Huyết Và Cholesterol Cao huyết áp, tiểu đường và cholesterol cao có thể làm tăng nguy cơ mắc Alzheimer. Hạn chế muối, đường và chất béo bão hòa để bảo vệ sức khỏe tim mạch và não bộ. 3.3. Theo Dõi Sức Khỏe Não Bộ Định Kỳ Thường xuyên kiểm tra trí nhớ và khả năng tư duy, đặc biệt nếu bạn trên 40 tuổi. Nếu có dấu hiệu suy giảm trí nhớ, cần gặp bác sĩ chuyên khoa thần kinh để được tư vấn. 4. Kết Luận Vậy bệnh Alzheimer có di truyền không? Câu trả lời là có, nhưng không phải ai có yếu tố di truyền cũng mắc bệnh. Dạng Alzheimer di truyền rất hiếm gặp, trong khi phần lớn các trường hợp mắc bệnh liên quan đến yếu tố lối sống và môi trường. Nếu gia đình bạn có người mắc Alzheimer, đừng quá lo lắng mà hãy chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa như duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, rèn luyện trí não, tập thể dục đều đặn và kiểm soát căng thẳng. Những thay đổi tích cực này có thể giúp giảm nguy cơ mắc Alzheimer và bảo vệ sức khỏe não bộ lâu dài. Hãy bắt đầu ngay từ hôm nay để giữ cho trí nhớ và tư duy của bạn luôn minh mẫn!
