Các nguyên nhân gây mất nước sau phẫu thuật bao gồm nhiều yếu tố liên quan đến quá trình gây mê, mất máu, thay đổi trao đổi chất và chế độ chăm sóc hậu phẫu. Việc hiểu rõ những nguyên nhân này giúp ngăn ngừa biến chứng và hỗ trợ quá trình phục hồi hiệu quả hơn. Các nguyên nhân gây mất nước sau phẫu thuật là vấn đề không thể xem nhẹ trong chăm sóc hậu phẫu. Mất nước không chỉ khiến bệnh nhân mệt mỏi, suy kiệt mà còn ảnh hưởng đến chức năng tim mạch, thận, tuần hoàn và làm chậm quá trình hồi phục vết mổ. Dù là phẫu thuật nhỏ hay lớn, nguy cơ mất nước vẫn luôn hiện diện nếu không được theo dõi và bù nước đúng cách. Vậy đâu là những nguyên nhân chính gây mất nước sau phẫu thuật và làm thế nào để khắc phục? Mất nước sau phẫu thuật là gì? Mất nước là tình trạng cơ thể bị thiếu hụt lượng nước cần thiết cho các hoạt động sống. Sau phẫu thuật, cơ thể thường dễ rơi vào trạng thái mất nước do nhiều yếu tố liên quan đến thủ thuật y tế, ảnh hưởng từ thuốc, thay đổi nội tiết và thể trạng bệnh nhân. Tình trạng này có thể biểu hiện ở nhiều mức độ, từ nhẹ (khô miệng, khát nước) đến nặng (tụt huyết áp, rối loạn điện giải, giảm chức năng thận), ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Các nguyên nhân gây mất nước sau phẫu thuật Dưới đây là những nguyên nhân gây mất nước sau phẫu thuật thường gặp: 1. Mất máu và dịch cơ thể trong quá trình phẫu thuật Trong phẫu thuật, đặc biệt là các ca lớn như mổ bụng, mổ tim, mổ chấn thương…, bệnh nhân có thể bị mất một lượng máu và dịch mô đáng kể. Điều này dẫn đến giảm thể tích tuần hoàn và kéo theo tình trạng mất nước. 2. Gây mê và thuốc sử dụng trong phẫu thuật Thuốc gây mê và các loại thuốc an thần, giãn cơ có thể làm giảm cảm giác khát, ảnh hưởng đến khả năng tự uống nước của bệnh nhân sau mổ. Một số thuốc còn gây ra tình trạng tiểu nhiều hoặc giữ nước không đúng cách, làm rối loạn cân bằng dịch trong cơ thể. 3. Nôn, buồn nôn hoặc tiêu chảy sau mổ Một số người sau phẫu thuật có thể gặp tác dụng phụ như buồn nôn, nôn ói hoặc tiêu chảy – đặc biệt khi có sử dụng thuốc giảm đau opioid hoặc sau mổ vùng bụng. Những tình trạng này khiến cơ thể mất nước nhanh chóng mà không kịp bù lại. 4. Hạn chế ăn uống sau mổ Tùy vào loại phẫu thuật, bệnh nhân thường phải nhịn ăn trước và sau mổ trong một khoảng thời gian để đảm bảo an toàn. Điều này khiến cơ thể không được cung cấp nước trong thời gian dài, dễ dẫn đến mất nước, đặc biệt nếu không được truyền dịch đầy đủ. 5. Sốt và tăng chuyển hóa Phản ứng viêm sau phẫu thuật có thể khiến cơ thể sốt nhẹ đến trung bình. Khi sốt, cơ thể mất nước qua hơi thở và mồ hôi nhiều hơn. Đồng thời, quá trình trao đổi chất cũng tăng cao khiến nhu cầu nước tăng lên, nếu không đáp ứng đủ sẽ dễ mất nước. 6. Thở oxy kéo dài Với các ca phẫu thuật lớn, bệnh nhân có thể phải thở oxy liên tục trong nhiều giờ. Dòng oxy khô đi vào phổi khiến niêm mạc hô hấp mất nước, làm tăng tình trạng khô miệng, khát nước và mất nước tổng thể. 7. Đổ mồ hôi và bốc hơi nước qua da Sau mổ, người bệnh có thể ra mồ hôi nhiều do đau, sốt hoặc tác động của thuốc. Ngoài ra, nước còn mất đi một phần qua quá trình bốc hơi tự nhiên trên da mà chúng ta không cảm nhận được. Hậu quả của mất nước sau phẫu thuật Nếu không phát hiện và bù nước kịp thời, mất nước sau phẫu thuật có thể dẫn đến: Rối loạn điện giải: Gây mệt mỏi, yếu cơ, tim đập nhanh hoặc rối loạn nhịp. Suy giảm chức năng thận: Nước tiểu ít, màu đậm, tăng nguy cơ nhiễm trùng tiết niệu. Chậm liền vết mổ: Thiếu nước làm cản trở quá trình cung cấp dinh dưỡng đến vùng tổn thương. Giảm tuần hoàn: Tụt huyết áp, chóng mặt, ngất xỉu, thậm chí sốc giảm thể tích nếu mất nước quá nặng. Cách phòng ngừa và xử lý mất nước sau phẫu thuật Để hạn chế tối đa các nguyên nhân gây mất nước sau phẫu thuật, cần thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp: Theo dõi lượng nước vào – ra của bệnh nhân: Ghi chép lượng nước uống, truyền và lượng nước tiểu, dịch tiêu hóa để đánh giá chính xác tình trạng mất nước. Truyền dịch đúng và đủ: Bù dịch qua đường tĩnh mạch khi bệnh nhân chưa thể uống nước, theo chỉ định của bác sĩ. Khuyến khích uống nước sớm: Nếu không có chống chỉ định, nên cho bệnh nhân uống nước lọc, nước điện giải loãng ngay sau khi hồi tỉnh. Kiểm soát nôn và tiêu chảy: Dùng thuốc chống nôn, điều chỉnh chế độ ăn để giảm nguy cơ mất nước do rối loạn tiêu hóa. Điều chỉnh nhiệt độ môi trường: Giữ phòng mổ và phòng hậu phẫu ở nhiệt độ phù hợp để hạn chế mất nước qua da. Kết luận https://driphydration.vn/cac-nguyen-nhan-gay-mat-nuoc-sau-phau-thuat/ xuất phát từ cả yếu tố y học và sinh lý tự nhiên của cơ thể. Việc hiểu rõ các nguyên nhân này giúp đội ngũ y tế cũng như người chăm sóc có biện pháp can thiệp kịp thời, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và rút ngắn thời gian hồi phục. Mất nước tưởng như đơn giản nhưng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được quản lý đúng cách – hãy luôn chủ động theo dõi và duy trì cân bằng nước cho người sau phẫu thuật.
